رسالت اطلاع‌رسانی؛ در قلمرو طالبان خبر رسانی کاریست دشوار اما نه ناممکن ـ مجله‌ی اورال

در دنیای امروز با پیشرفت تکنولوژی و توسعه‌ی وسایل ارتباط جمعی، همگانی‌شدن انترنت و در دسترس بودن تلفن همراه هوشمند، برای هر فرد امکان آن را فراهم کرده است که در محل زندگی خود می‌تواند یک خبرنگار باشد. غیر قابل باور خواهد بود که اگر بگوییم نمی‌توان یک گزارش مستند با ویدیو و تصویر تهیه کرد.

اما مساله در افغانستان متفاوت است. طی این چهار ماه حاکمیت طالبان همه‌چیز وارونه گشته است. دیگر خبری از بیان آزاد واقعات نیست. همه گزارش‌ها و اطلاعات باید تصفیه شده و طبق میل اربابان حاکم به خورد مردم داده شود. البته در نظام‌های استبدادی و حاکمانی که از مردمانش، از آزادی و آگاهی جامعه‌ی‌شان می‌هراسند، سانسور اطلاعات رسانه‌های جعمی برای‌شان کاری عادی و پذیرفته‌شده است. آنان خفه کردن صدای جامعه را کمکی در راستای تحکیم و تداوم حاکمیت‌شان می‌دانند.

در افغانستان حاکمان جدید نه تنها موافق فعالیت رسانه‌های آزاد و مستقل نیستند بلکه کار آزاد رسانه‌ها را مقابله با خود شان می‌پندارند و سخت از درز اطلاعات و پخش خبر عمل‌کردهای استبدادی و فراقانونی‌شان هراس دارند.

طالبان به هیچ فردی اجازه‌ای تصویر برداری و فلم گرفتن از مکان‌های دولتی و جاهای که نظامیان طالبان حضور دارند را نمی‌دهند. از طرفی هم مردم ناخودآگاه می‌دانند که اقدام به چنین عملی عواقبی از جنس برخورد غیرانسانی و ضرب‌وشتم تا سرحد مرگ را دارد. دست مردان از ویدیو گرفتن و تصویر برداری کوتاه است. تنها زنان، بسیار با زیرکی تمام می‌توانند که ماهرانه فلمی و یا تصویری را با استفاده از چادر و یا چادری از رویدادهای مهم را ثبت نمایند.

یک شاهد عینی خواست که هویتش فاش نگردد از چشم‌دیدش به مجله‌ی اورال می‌گوید: «من مصطفی (مستعار) نام دارم و روز چهارشنبه به ریاست ثبت احوال نفوس غزنی رفته بودم. همه در صف منتظر نوبت مان بودیم که یکی از مراجعین از جریان کندی کار و صف انتظار مردم فلمی تهیه می‌نمود. به مجرد اقدام وی به گرفتن ویدیو فرد نظامی طالب با دیدنش اورا لت‌و‌کوب نموده و با خود به طرف بخش جنایی حوزه امنیتی مربوطه برد که دیگر از وی احوالی نیست.»

راشد کاشفی خبرنگار آزاد امروز در جریان تهیه گزارش از توزیع کمک ها در سیلوی مرکزی کابل از سوی افراد طالبان شدیداً لت‌وکوب شده است.
تلفن آقای کاشفی نیز توسط افراد طالبان ضبط شده و وضع صحی وی خوب گزارش نشده است.

طالبان تمامی تجمعات را تحت نظارت می‌گیرند. از جریان توزیع کمک‌های بشردوستانه تجسس نموده و نمی‌گذارند تصویری تهیه شود طوری که در هر چند قدمی یک ملیشه‌ی مسلح آتش‌به‌اختیار طالب چهارچشمی وضعیت را زیر کنترل دارد. گاه‌وبی‌گاه در سطح شهر ایست‌بازرسی برپا کرده، موترها را بررسی می‌کنند؛ برخی افراد را بازرسی بدنی نموده و حتا تلفن‌های همراه افراد را بررسی و تفتیش می‌کنند.

طالبان از پخش اطلاعات و انعکاس رفتارهای ضد انسانی شان بسیار می‌هراسند. این ترس سبب شده است که آنان در ملاء‌عام از برخوردهای خشن توأم با توهین و تحقیر افراد خودداری کنند.

با وجودیکه کار اطلاع‌رسانی در زیر سیطره طالبان دشوار و پر ریسک است، اما نباید تسلیم وضعیت شد. باید هوشمندانه رویدادهایی که در افغانستان در حال اتفاق افتادن اند را مستندسازی کرده، با دیگران در داخل کشور و مخصوصا با جهانیان شریک کنیم.