_46987.jpeg)
_46987.jpeg)
حاکمیت طالبان؛ ارمغان تلخ برای کودکان در افغانستان
۲۰ نوامبر از سوی سازمان ملل متحد بنام روز جهانی کودک نامگذاری شدهاست. روز کودک در سال ۱۸۵۷ توسط دکتر شریف چارلز لئونارد، کشیش کلیسا در چلسی ماساچوست آغاز شد: لئونارد یک سرویس ویژه برای فرزندان برگزار کرد. لئونارد این روز را روز گل رز نام گذاشت، هرچند بعداً آن را یکشنبه گل نامید و سپس به نام روز کودکان نامگذاری شد.
روز کودکان برای اولین بار در سال ۱۹۲۰ با تعیین تاریخ ۲۳ اپریل در برخی از کشور ها بهطور رسمی رخصتی ملی اعلام گردید. روز کودکان از سال ۱۹۲۰ به وسیله دولت و روزنامههای آن زمان که این روز را برای کودکان اعلام کردهاست، در سراسر کشور جشن گرفته میشود.
در حال حاضر روز جهانی حمایت از کودکان به عنوان روز کودک در بسیاری از کشورها برگزار میشود.
۲۰ نوامبر از سوی سازمان ملل متحد نامگذاری گردید و روز جهانی کودک سالانه ۲۰ نوامبر برگزار میشود.
در سپتامبر ۲۰۱۲، بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد ابتکار عمل برای آموزش کودکان را رهبری کرد. با این هدف که هر کودک بتواند تا سال ۲۰۱۵ به مدرسه بروند و مهارتهای کسب شده در این مدارس بهبود یابد.
روز جهانی کودکان فقط روزی برای جشن گرفتن کودکان به عنوان یک کودک نیست، بلکه فرصتی برای آگاهیبخشی به کسانی است که در سراسر جهان خشونت را در قالب سوءاستفاده، استثمار و تبعیض تجربه کردهاند. کودکان در بعضی از کشورها به عنوان کارگر مورد استفاده قرار میگیرند، غوطهور در درگیریهای مسلحانه هستند، زندگی در خیابانها، اختلافات و تبعیض از جمله در مذهب، مسائل اقلیت یا معلولیت را تجربه میکنند.کودکان احساس میکنند اثرات جنگ به دلیل درگیری مسلحانه آواره شده و دچار آسیبهای جسمی و روانی می شوند. تخلفات زیر در اصطلاح «کودکان و درگیریهای مسلحانه» شرح داده شدهاست. استخدام و کشتار ، ضرب و شتم کودکان، آدمربایی کودکان، حمله به مدارس، بیمارستانها و اجازه ندادن دسترسی انسان دوستانه به کودکان. در حال حاضر، حدود ۱۵۳ میلیون کودک بین ۵ تا ۱۴ سال وجود دارند که مجبور به کار کودک هستند. سازمان ملل در سال ۱۹۹۹ ممنوعیت و از بین بردن بدترین اشکال کار کودکان از جمله برده داری، فحشا کودکان و پورنوگرافی کودکان را تصویب کرد. یونیسف اعلام داشته که فقط با اختصاص پنج دلار برای هر کودک میتوان جان ۹۰ درصد از کودکانی را که سالانه میمیرند، نجات داد و برای بهبود چشمگیر زندگی کودکان جهان سوم، کافی است که فقط مبلغ ۶ هفته بودجهٔ تسلیحاتی جهان هزینه شود. وظیفهٔ انجمن کمک به کودکان، یعنی یونیسف، مراقبت از کودکان و برآوردن نیازهای اولیهٔ آنان در سالهای آغازین زندگی، و ترغیب و تشویق والدین به تعلیم فرزندان است. همچنین تلاش این انجمن برای کاهش بیماری، مرگ و میر در کودکان، و حمایت از آنان در هنگام جنگ و حوادث طبیعی است.
در مقدمهٔ کنوانسیون حقوق کودک آمدهاست: «کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود.»
افغانستان درسال ۱۳۷۳ به کنوانسیون بینالمللی حقوق کودکان پیوسته است که در مقدمهی این کنواسیون آمده است ” کودک باید در فضایی سرشار از خوش بختی، محبت و تفاهم بزرگ شود.” همچنان درقانون اساسی افغانستان که مواد آن رعایت حقوق بشری تمام شهروندان به وسیله دولت را تضمین نموده، روی ارزش های سازنده وحمایت کننده حقوق طفل چون حمایت وتامین سلامت جسمی وروحی خانواده و تربیت اطفال تعهداتی به ملت سپرده شده است.
افغانستان مطابق به قوانین ملی وبین المللی تعهداتی درقبال تامین حقوق طفل دارد وموظف است تا جهت تطبیق این قوانین و ایجاد زمینه ها وآسایش های لازم برای دسترسی کودکان به حقوق شان باید راهکارهای موثری را روی دست گیرد.
وضعیت کودکان در افغانستان
تا به حال هیچگاهی در افغانستان کار جدی برای کودکان انجام نشده است و تنها کاری که در طی بیست سال اخیر در این روز از سوی دولت انجام گرفته، گرفتن جشن هایی بوده که در آن مقامات بلند پایه خواسته می شدند و در مورد حقوق کودکان سخنرانی می کردند و یا تعدادی اطفال در این برنامه دعوت می شدند.
این در حالیست که وضعیت کودکان از لحاظ اجتماعی و تعلیمی در حالت بدی قرار داشت/ دارد. مقام های وزارت کار و امور اجتماعی رژیم قبلی گفته بودند که نزدیک به سه میلیون کودک در افغانستان آسیب پذیر و حدود دو میلیون تن آنان به کار شاقه مشغول اند . “بنیاد فرید ش ایبرت” آلمان نیز با نشر گزارش در سال ۲۰۱۲ گفت که نزدیک به پنجاه هزار در داشهای خشت پزی اطراف کابل مصروف کارهای شاقه هستند. در گزارش آمده است که این کودکان بین ۵ تا ۹ سال سن دارند.
کودکان افغانستان همواره از رشد تعلیمی و تربیتی محروم بوده اند در مسیر دستیابی به فرصت های تعلیمی با چالش مواجه بوده اند. آمارها نشان می دهد تا سال های ۲۰۱۵ که چهار میلیون کودک در افغانستان از رفتن به مکتب محروم بوده اند.
این در حالی است که قرار بود حکومت مسودهای بر اساس سفارشات کمیته حقوق کودک سازمان ملل متحد و تطبیق بهتر میثاق بین المللی حقوق کودک تدوین کنند اما هیچگاهی این مسوده تدوین نگردیده است.
گروه طالبان و نقض گسترده حقوق کودکان
جدیدترین گزارش سازمان ملل متحد، درباره کودکان افغانستان، تنها یک روز پس از بازگشت طالبان به قدرت، منتشر شد. گزارش زیر، به رنج کودکان افغانستان در سالهای اخیر میپردازد و آیندهای که در دست طالبان، شاید حتی تاریکتر از گذشته باشد.
بر اساس این گزارش که بخش «کودکان در مخاصمات مسلحانه» سازمان ملل متحد آن را تهیه کرده است، طی دو سال گذشته میلادی، هزاران کودک دختر و پسر در افغانستان کشته یا زخمی شدهاند.
در این گزارش آمده است که نزدیک به ۶ هزار کودک افغانستانی در بازه زمانی ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰، کشته یا دچار نقصعضو شدند. تلفات کودکان در افغانستان در نیمه سال ۲۰۲۱ و در بحبوحه وخامت وضعیت امنیتی و سیاسی در این کشور، به بالاترین میزان خود رسید. بر اساس گزارشها، در بازه زمانی، از هر سه کشته غیرنظامی در افغانستان، یکی سهم کودکان بود.
ویرجینیا گامبا، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در بخش «کودکان و مخاصمات مسلحانه»، درباره وضعیت کودکان افغانستان هشدار داد و این کشور را یکی از خطرناکترین مناطق جهان برای کودکان خواند.
گامبا از ادامه خشونت شدید علیه کودکان افغانستان و درگیر کردن شماری از آنها در جنگ، ابراز انزجار کرد. او با اشاره به شدت گرفتن سریع وخامت اوضاع در افغانستان و گزارشهای نگرانکننده مبنی بر نقض حقوقبشر در این کشور، خواستار توقف خشونتها شد و از طالبان و دیگر طرفین درگیری خواست تا به تعهداتشان در چارچوب حقوق بشر بینالمللی، پایبند بمانند. او از نیروهای ملی خواست که جان و حقوق تمامی افراد، از جمله زنان و دختران افغانستان را حفظ کنند.
آیندهای تاریک در پیشرو
آغاز ۲۰۱۹ تا دسامبر ۲۰۲۰، گروههای مسلح، بهویژه طالبان، مسئول اکثر تلفات غیرنظامیان در افغانستان بودند. در گزارش سازمان ملل، مسئولیت طالبان در حوادث منجر به مرگ و جراحت کودکان ۴۶ درصد و سهم دولت قبلی افغانستان و نیروهای حامی دولت، ۳۵ درصد عنوان شده است. کودکان در این بازه زمانی، از گزند مین و بقایای مواد منفجره جنگ افغانستان هم در امان نمانده بودند.
در همین زمینه، گامبا، حکام در افغانستان را به انجام اقدامات لازم برای به حداقل رساندن آسیب به کودکان فراخواند و از آنها خواست حفاظت از کودکان را در «اولویت» قرار دهند و از مدارس و بیمارستانها پاسداری کنند. گامبا گفت که در صورت انجام ندادن این اقدامات، نسلهای بعدی در افغانستان، از کودکی به یغمارفته کودکان امروز این سرزمین متاثر خواهند شد. او درباره شمار بالای تلفات و نقش اصلی طالبان در اعمال خشونت علیه کودکان هشدار داد و گفت «آینده کودکان، بهویژه آینده کودکان دختر در افغانستان تیره و تاریک است.»
در گزارش سازمان ملل متحد، نزدیک به ۶۵۰۰ مورد «نقض آشکار» حقوق کودکان در بازه زمانی مذکور ثبت شده است که در وقوع نزدیک به نیمی از این موارد، طالبان نقش داشتهاند. همچنین نزدیک به ۳۰۰ حمله به مدارس و بیمارستانها گزارش شده است. گروه «کودکان و مخاصمات مسلحانه»، «نقض آشکار» حقوق کودکان را در شش مورد کشتن و نقص عضو، سربازگیری، خشونت جنسی علیه کودکان، کودکربایی، حمله به مدارس و بيمارستانها و محروم کردن کودکان از دسترسي به کمکهای انساندوستانه دستهبندی میکند.
در بازه زمانی درج این گزارش، بهرغم کاهش حملات به مدارس، حملات به بیمارستانها و کادر درمان در افغانستان افزایش یافت. این حملات، با توجه به وضعیت شکننده نظام سلامت و درمان در این کشور و چالشهای ناشی از شیوع همهگیری کوویدـ۱۹ نمود آشکاری دارد.
گامبا، حملات عامدانه طالبان به مدارس دختران را نگرانکننده توصیف کرد و از تمامی طرفین درگیری خواست به حقوقبشر، از جمله حق تحصیل دختران، احترام بگذارند.
بنا بر این گزارش، طرف های درگیری در افغانستان، بهویژه طالبان، ۲۶۰ کودک پسر را در جنگها بهعنوان سرباز بهخدمت گرفتهاند. گامبا توضیح داد که همهگیری کرونا، به آسیبپذیری پسران در افغانستان دامن زده است. او افزود که شرایط فعلی پرخشونت، این وضعیت را تنها بدتر خواهد کرد.
گامبا از تمامی طرف ها در افغانستان، بهویژه طالبان، خواست تا از کشتن و نقصعضو کودکان، کودکربایی، سربازگیری و سوءاستفاده از کودکان جلوگیری کرده و نقض حقوق کودکان را متوقف کنند؛ گامبا تاکید کرد که طرفین حاضر در افغانستان باید برای حفاظت از کودکان، مدارس و بیمارستانها اقدام قاطع به عمل آورند و تلفات کودکان را کاهش دهند.
گامبا همچنین از مقامهای خاکم در افغانستان خواست تا عرف «بچهبازی»، گونهای از سوءاستفاده جنسی از کودکان پسر در افغانستان، را جرمانگاری کنند.
گامبا تاکید کرد که حفاظت درست از کودکان افغانستان، تنها در گرو پایان صلحآمیز درگیریها در این کشور است. او از تمامی طرفین، بهویژه طالبان، و از تمامی شرکتکنندگان در مذاکرات صلح افغانستان خواست حفاظت از کودکان را در اولویت قرار دهند. گامبا تاکید کرد که بقای صلح در افغانستان، در گرو جلوگیری «پایدار» از نقض آشکار حقوق کودکان در این کشور است.
کودکان در حاکمیت طالبان
صندوق کودکان ملل متحد یا "یونیسف" هشدار میدهد که اگر نهادهای جهانی کمک رسانی به افغانستان کمک نکنند، ممکن یک میلیون کودک افغان به خاطر سوء تغذیه شدید، جان دهند.
یونیسف، وضعیت پیش آمده بر کودکان افغانستانی را با نشر ویدیوی معلوماتی در حساب توییترش بیان کرده است.
این در حالیست که امروز شنبه ۲۰ نوامبر مصادف است با روز جهانی کودک.
یونیسف میگوید، از این روز بخاطری تجلیل نمیکند که حدود ۱۴ میلیون کودک در افغانستان گرسنه بوده و از سوء تغذیه رنج میبرند. سوء تغذیه در حال حاضر زندگی ۱.۱ میلیون کودک افغانستانی را تهدید می کند.
۲۰۲۱ یکی از سالهای پر مصیبت در افغانستان"
همزمان با این ماری الن مک گرووارتی رئیس دفتر برنامه جهانی غذا در افغانستان گفته که ۲۳ میلیون افغان قادر به دریافت یک بشقاب غذای مناسب در روز نیستند.
او ۱۹ نوامبر ۲۰۲۱ یک پیام ویدیویی را در حساب توییترش منتشر کرده گفت: "سال ۲۰۲۱ یکی از سالهای پر مصیبت در افغانستان بوده. خشکسالی در سی سال گذشته نظیر نداشته. جنگ پیش از ماه اگست ۶۰۰ هزار تن را بیجا کرده و بعد از ماه اگست افغانستان به سقوط اقتصادی روبهرو بوده است. در نتیجه این بحران ۲۳ میلیون نفر در سراسر کشور قادر به یک بشقاب غذا در یک شبانه روز نیستند."
رئیس کمیتهٔ بینالمللی صلیب سرخ نیز از احتمال وقوع فاجعه بشری در نتیجه سقوط اقتصادی افغانستان هشدار داده است.
پیتر ماوریر رئیس این کمیته روز جمعه به خبرگزاری اسوشیتدپرس گفته که نشانهٔ فاجعهٔ بشری در افغانستان در حال ظاهر شدن است.
خانواده ها فرزندان خویشرا می فروشند
در حالی که افغانستان هر روز بیش از پیش در بحران اقتصادی گرفتار میشود، بسیاری از خانوادهها به دنبال راهی برای سیر کردن فرزندان خود هستند.
بنا به گزارشها از افغانستان برخی از افغانها خانه، موتر (خودرو) و وسایل دیگر خود را فروختند، برخی دیگر اما راهی جز فروش دختران خردسال خود یا حتی ازدواج آنها پیدا نکردند.
در یکی از روستاها در غرب افغانستان، پدری دو دختر خردسال خود به نامهای فرشته 6 ساله و شکریه تنها یک و نیم ساله را فروخت تا خانواده پس از آواره شدن، از گرسنگی جان خود را از دست ندهند.
این دو دختر اخیراً به دو خانواده فروخته شدند. خانوادهها حدود سه هزار و 350 دلار برای فرزند اول و 2800 دلار برای خواهرش پیشنهاد دادند.
صابرا 25 ساله، شهروند دیگر افغانستان با بدهی از یک بقالی که از آنجا همواره خرید میکرد، صاحب مغازه تهدید کرد که در صورت عدم پرداخت مبلغ بدهی، اعضای خانوادهاش را «حبس» خواهد کرد.
اما خانواده راهی برای پرداخت بدهیهای خود پیدا نکردند مگر با فروش دختر سه ساله خود، به گفته آنان این دختر بعداً با ذبیح الله، پسر بقال ازدواج خواهد کرد.
با این حال، پدر شوهر آینده او تصمیم گرفته تا برای بردن دختر صبر کند تا بزرگ شود.
همین امر در مورد گل بی بی نیز صدق میکند که تایید کرد دختر هشت یا نه ساله اش را به مردی 23 ساله فروخته است که مبلغی به خانوادهاش بدهکار بوده است.
به گفته گل بی بی، این مرد در حال حاضر در ایران است، او گفت، از روزی که این مرد برای بردن دخترش بیاید میترسد. او گفت:«میدانیم که این کار درستی نیست... اما چارهای نداریم.»
ازدواج کودکان دختر در افغانستان به طور فزاینده رو به افزایش است
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) از افزایش ازدواج کودکان دختر در افغانستان ابراز نگرانی می کند. یافته های این نهاد نشان می دهند که شماری از خانواده ها حتی دختران ۲۰ روزه را برای ازدواج پیشنهاد کرده اند.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد یا یونیسف در بیانیه ای اعلام کرده است که کودکان دختر در افغانستان به گونه فزاینده ای در خطر ازدواج قرار دارند. این نهاد هشدار می دهد که زندگی یک نسل در این کشور کاملاً با خطر رو به رو است.
هنریتا فور، رئیس اجرایی یونیسف در بیانیه ای با نگرانی از افزایش فزاینده ازدواج کودکان در افغانستان گفته است: «ما گزارش های موثقی از خانواده های دریافت کرده ایم که در ازای دریافت جهیزیه، دختران ۲۰ روزه را برای ازدواج در آینده پیشنهاد می کنند.»
در این بیانیه که روز جمعه منتشر شده است، آمده است که حتی قبل از آخرین بی ثباتی سیاسی در افغانستان شرکای یونیسف ۱۸۳ مورد ازدواج کودکان و ۱۰ مورد فروش کودکان را درسالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ تنها در ولایت های هرات و بادغیس ثبت کرده بودند که این کودکان بین ۶ تا ۱۷ ماه عمر داشتند.
بربنیاد این بیانیه، یونیسف تخمین زده است که ۲۸ در صد زنان بین ۱۵ تا ۴۹ ساله در افغانستان قبل از رسیدن به سن ۱۸ سالگی ازدواج کرده اند.
در این بیانیه همچنان آمده است که همه گیری بیماری کووید ۱۹، ادامه بحران غذایی و شروع زمستان وضعیت مردم را در این کشور بدتر ساخته است.
یونیسف گفته است که در سال ۲۰۲۰ تقریباً نیمی از جمیعت افغانستان به اندازه ای فقیر بودند که حتی فاقد نیازمندی های اولیه زندگی تغذیه و آب بودند.
رئیس اجرائیه یونیسف تاکید کرده است: «وضعیت وخیم اقتصادی در افغانستان خانواده های بیشتری را فقیر ساخته است. آنان مجبور به انتخاب های نا امید کننده به خصوص کار اجباری کودکان و ازدواج دختران در سنینی پایین دست می زنند.»
در بیانیه آمده است از آنجایی که بیشتر دختران نوجوان هنوز اجازه رفتن به مکاتب را ندارند، خطر ازدواج دختران خورد سال بیشتر شده است. یونیسف تصریح کرده است که آموزش اغلب بهترین محافظت در برابر میکانیزم های مقابله ای در برابر ازدواج کودکان و کار کودکان است.
یونیسف خاطر نشان ساخته است که این نهاد با شرکای خود کار می کند تا سطح آگاهی مردم را در مورد خطرات ازدواج زود هنگام دختران افزایش دهند.
به باور یونیسف دخترانی که قبل از رسیدن به ۱۸ سالگی ازدواج می کنند، از مکتب و آموزش باز می مانند و با خطر خشونت های خانوادگی، تبعیض، سوء استفاده و مشکلات روانی قرار می گیرند. افزون بر این، در برابر عوارض بارداری و زایمان آسیب پذیر اند. در بخشی از این بیانیه آمده است: «ما یک برنامه کمک نقدی را برای کمک به جبران خطر گرسنگی، کار کودکان و ازدواج اجباری کودکان در میان آسیب پذیر ترین خانواده ها آغاز کرده ایم.» این نهاد قصد دارد تا این برنامه کمک نقدی و سایر برنامه های خدمات اجتماعی را در ماه های آینده افزایش دهد.
در این بیانیه گفته شده است که یونیسف همچنان با رهبران مذهبی در افغانستان همکاری خواهد کرد تا اطمینان حاصل کند که آنان در «نکاح» کودکان دختر مشارکت ندارند.
یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد گفته است که اقداماتی که این نهاد برای کاهش ازدواج کودکان دختر در افغانستان روی دست دارد کافی نیست.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد از مقام های مرکزی، ولایتی و محلی طالبان می خواهد تا اقدامات جدی و مشخصی را برای حمایت و حفاظت از آسیب پذیر ترین خانواده ها و دختران انجام دهند. یونیسف همچنان از حکومت طالبان خواستار بازگشایی مکاتب برای دختران شده است و گفته است که بازگشایی مکاتب باید در اولویت قرار گیرد و به معلمان زن اجازه دهند که بدون تأخیر بیشتر، به کار خود ادامه دهند.
درس و تعلیم کودکان
در بسیاری از ولایت های افغانستان، از جمله کابل، مکتب ها هنوز بروی دانش آموزان دختر بالای صنف ششم بسته اند.
برخی از دانش آموزان می گویند که با محروم شدن از رفتن به مکتب، رنج می کشند و آینده ناروشن نیز آنان را نگران کرده است.
شبنم از باشندگان ولایت کندهار و دانش آموز صنف دهم است.
اکنون درس هایی که پیشتر در مکتب می خواند در خانه می خواند.
شبنم در گفتگو با رادیو آزادی ابراز نگرانی کرد که هنوز اجازه رفتن به مکتب را ندارد و با سرنوشت نامعلومی روبروست.
او میگوید: "تقاضای ما این است که بین زنان و مردان هیچ فرقی در این زمینه وجود نداشته باشد. درس های ما باید مانند گذشته از سر گرفته شود، زیرا تحصیل برای مردان و زنان حق هردو و فرض است. اینگونه محروم نمانیم، چون با یک بهار نمیشود، اگر ما همین طور بمانیم ، افغانستان هرگز نمی تواند با رقبایش رقابت کند."
شبنم می گوید دیگر عضو کوچک خانواده اش که صنف ششم مکتب است هم نمی تواند به درستی درس های خود را فرا گیرد، زیرا حقوق بسیاری از آموزگاران مکتبها قطع شده و دانش آموزان و آموزگاران زن اجازه رفتن به مکتب را ندارند. و از این رو ادامه آموزش کودکان نیز مختل شده است.
مرسل، ساکن کابل و دانش آموز لیسه الفتح، گفت که تلاش های مادر و پدرش برای آموزش او و دیگر خواهران و برادرانش صفر شده است.
مرسل می گوید که به خواهران خود امید زیادی داشت و تا صنف هشتم یا دهم درس خوانده بود، اما اکنون با سرنوشت نامعلوم و محرومیت از تحصیل رنج می کشد.
مرسل می افزاید: "دو خواهر من همیشه گریه می کنند. آنها از مدرسه و درس های خود بسیار می گویند. مادر و پدری که سالهاست برای تربیت و آموزش فرزندان خود تلاش می کنند، اکنون، با آمدن طالبان، همه تلاش ها و زحمت های آنها حیف شد."
نظریات طالبان
حکومت طالبان میگوید، وضعیت کودکان در افغانستان آنقدر هم خراب نیست که شماری از نهادهای بینالمللی در مورد آن تبلیغ میکنند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان به رادیو آزادی گفت: "وضعیت آنقدر بد نیست که نهادهای بینالمللی در مورد آن تبلیغ میکنند. جنگ در افغانستان از مدتها جریان دارد مردم مشکل دارند و حالا اگر مشکلات هم زیاد است مسئول آن جامعۀ جهانی است زیرا آن نهادهای بشری و حقوقی آنها چنین یک صدای را بلند نکردند که به کودکان افغان کمک صورت گیرد."