سفارت ایران: حسن کاظمی قمی نماینده ایران درامور افغانستان امروز به کابل می‌آید

سفارت این کشور در توییتی نوشته است قرار است حسن کاظمی قمی روی موضوعات مختلف از جمله مسایل منطقه‌ای، مهاجرین، کمک‌های بشردوستانه و تشکیل حکومت فراگیر بحث و گفتگو کنند.

تشکیل حکومت فراگیر خواسته تمام همسایه‌های افغانستان از طالبان است ولی گروه طالبان می‌گوید حکومت کنونی همه‌شمول و فراگیر است نیاز به تغییرات در کابینه ندارد.

در جریان تحولات اخیر، جمهوری اسلامی ایران به در کنار پاکستان، روسیه و چین به عنوان کشور حامی گروه طالبان ظاهر گردیده است.
 
در همین حال شورای پناهندگان ناروی می‌گوید که از زمان تصرف کابل توسط طالبان در ماه اگست، روزانه 4000 تا 5000 افغانستانی ها وارد ایران می شوند و انتظار می رود صدها هزار نفر دیگر در زمستان آینده وارد ایران شوند.

روز چهارشنبه این گروه کمک رسانی گفت که از زمان
پیروزی طالبان تا کنون 300000 افغانستانی از مرز عبور کرده اند و خواستار حمایت بیشتر بین المللی از ایران گردیده که با بحران اقتصادی عمیق خود دست و پنجه نرم می کند.

یان اگلاند، دبیرکل این نهاد در بیانیه‌ای گفت: «نمی‌توان انتظار داشت که ایران میزبان این همه افغانستانی با حمایت اندک جامعه بین‌المللی باشد».

باید فورا کمک‌ها در داخل افغانستان و کشورهای همسایه مانند ایران، قبل از سرمای مرگبار زمستان افزایش یابد.»

پیروزی شوکه کننده طالبان در حالی به وقوع پیوست که آخرین سربازان ایالات متحده آمریکا در حال آماده شدن برای ترک افغانستان بودند که باعث مهاجرت دسته جمعی مقامات و سایر افراد مرتبط با نظام سابق تحت حمایت غرب و سایر افغانستانی های آسیب پذیر شد.

پایان ناگهانی حمایت بین‌المللی و مسدود شدن دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان که در خارج از کشور نگهداری می‌شوند نیز کشور را به فروپاشی اقتصادی نزدیک‌تر کرده است و ترس از بحران پناهجویان مشابه مهاجرت سوری ها در سال ۲۰۱۵  که اروپا را تکان داد، افزایش داده است.

ایران و پاکستان با هم حدود 90 درصد از 5 میلیون افغانستانی را که در خارج از کشورشان آواره شده اند، در خود جای داده اند، اگرچه همه آنها به عنوان پناهنده به حساب نمی آیند.

اگلاند گفت: "ما ایران را به خاطر استقبال و میزبانی از میلیون ها افغانستانی آواره در چهار دهه گذشته ستایش می کنیم.

اما اکنون جامعه بین المللی باید برای حمایت از همسایگان افغانستان قدم بردارند."

نهاد های سازمان ملل می گویند که 22.8 میلیون نفر - بیش از نیمی از جمعیت 39 میلیونی افغانستان - با ناامنی غذایی حاد روبرو هستند و در مقایسه با 14 میلیون نفر در دو ماه قبل.

تا حال نزدیک جمهوری اسلامی ایران و طالبان پیوسته رو‌به گسترش بوده  است. 

۲۴ اکتوبر علی خامنه ی گروهی طالبان را مسولین محترم افغانستان خطاب کرد. این در حالیست که تا هنوز کسی به این گروه رسمیت قایل نبوده و  اغلب کشورها به اینها افراد تحت تعقیب و حد اکثر مسولین اداره طالبان خطاب می نمایند.

۲۳ اکتوبر ۲۰۲۱ سفیر بهادر امینیان، سفیر ایران در کابل با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان دیدار کرده است. عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان در توییتی نوشته که در این دیدار، آقای امینیان از آمادگی ایران برای کمک در عرصه‌های انرژی، تجارت، حمل و نقل و بهداشت یادآوری کرده و گفته است که "مشکلات اقتصادی دشمن مشترک ماست".

بتاریخ ۲۰ اکتوبر مقامات طالبان با انتشار عکسی گفتند:” داوود مزمل فرماندار طالبان در ولایت ننگرهار روز چهارشنبه با مجید صادقی دولت آبادی سرکنسول ایران در جلال آباد دیدار کرد. مقام جمهوری اسلامی در این دیدار هدایایی به حاکم طالبان نیز  اهدا کرد.

بتاریخ ۱۹ اکتوبر رییس ستاد نیروهای مسلح ایران در هنگام ورود به مسکو گفت که در دیدارش با مقام‌های روسیه، درباره تسلیحات و وضعیت افغانستان گفتگو خواهد کرد. جنرال محمد باقری در راس هیاتی برای یک سفر چهار روزه به روسیه رفته است. در  جریان همان هفته روسیه،  یک کنفرانس بین‌المللی درباره افغانستان برگزار کرد که ایران در کنار مقامات کشورهای افغانستان در این کانفرانس مشارکت داشتند.

بتاریخ ۱۳ اکتوبر کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران گفت  که تهران قصد مداخله ندارد اما منافعی دارد که باید تامین شوند. او گفت امنیت مرزهای دو کشور، جلوگیری از فعالیت گروه‌های تروریستی و نفوذ تروریست‌ها به خاک ایران.

خرازی همچنان گفته است که «حفظ و گسترش زبان فارسی به عنوان بخشی از میراث مردم افغانستان، فراهم شدن زمینه بازگشت مهاجرین افغانی مقیم ایران، تامین حقابه ایران، توسعه تجارت و بازرگانی بین ایران و افغانستان و مشارکت در بازسازی و توسعه افغانستان» از جمله این منافع هستند.

آقای خرازی در گفتگو با سایت "شورا" تاکید کرده که سیاست ایران در قبال افغانستان بستگی به رفتار طالبان دارد و چنانچه مسیر حرکت در افغانستان به سمت یک حکومت فراگیر، حفظ حقوق و امنیت همه اقوام، مقابله با تروریسم و اتخاذ سیاست حسن همجواری باشد، جمهوری اسلامی ایران آمادگی همه گونه همکاری با دولت و ملت افغانستان را دارد و تمامی تجارب و ظرفیت‌های خود را در اختیار برادران و خواهران خود در افغانستان قرار خواهد داد.

بتاریخ ۱۲ اکتوبر عباس نیلفروشان، معاون عملیات سپاه ایران به خبرگزاری تسنیم گفت: "طالبان به درک درستی از این موضوع رسیده که نمی‌تواند نقش اقوام و زنان در افغانستان را نادیده بگیرد".

این در حالی است که در کابینه طالبان هیچ زنی حضور ندارد و این گروه بر سر راه آموزش و کار زنان مانع‌تراشی می‌کند

حمایت های بی دریغ جمهوری اسلامی  از گروه طالبان باعث انتقاد های شدید به ویژه از داخل رژیم ایران همراه شد.

چنانچه یک روزنامه محافظه‌کار چاپ ایران، طی یادداشتی به رسمیت شناختن طالبان را «ننگ و یک خطای استراتژیک» توصیف کرده‌ و طالبان را یک گروه «تکفیری تروریستی متحجر عقب‌افتاده» خوانده‌است.

مسیح مهاجری نویسنده این مطلب، با اشاره به نشست مشورتی اخیر مسکو در باره افغانستان نوشته که «بعضی از کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس در آستانه تصمیم‌گیری برای به رسمیت شناختن حاکمیت طالبان بر افغانستان هستند. گفته می‌شود جمهوری اسلامی ایران هم که در این اجلاس نماینده داشت، در کنار روسیه به چنین تصمیمی نزدیک شده‌است.»

او در ادامه خطاب به مسئولان حکومت ایران نوشته که «برای جمهوری اسلامی ایران، به رسمیت شناختن حاکمیت طالبان بر افغانستان، از خطای استراتژیک هم بالاتر است و باید آن را یک «ننگ» نامید که در تاریخ ثبت خواهد شد. این «ننگ» را تاریخ به عنوان لکه‌ای سیاه بر پیشانی نظام جمهوری اسلامی به ثبت خواهند رساند، ننگی که تا ابد با هیچ رنگی پاک نخواهد شد.»

رابطه حکومت ایران با طالبان پیوسته شاهد بهبود بوده‌است و وزارت خارجه ایران چند بار میزبان رهبران طالبان در تهران بود. در ۲۰ ماه میزان سال جاری خورشیدی عباس نیلفروشان، معاون عمليات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گفت که طالبان با ۲۰ سال پیش «تغییر کرده» و با «با داعش متفاوت‌است.»

اما در یادداشت مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی، موضع مقامات ایران در برابر طالبان مورد انتفاد قرار گرفته‌است: «نظام جمهوری اسلامی را نباید با رژیم حاکم بر روسیه مقایسه کرد. روسیه یک رژیم فاقد آرمان‌های ارزشی و انسانی است که منافع خود را در چارچوب مادیات صرف جستجو می‌کند. همین‌ها که اکنون قدرت را در روسیه در دست دارند، چند دهه قبل افغانستان را تحت اشغال ارتش سرخ شوروی داشتند.»

دو روز پیش ولادمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در سوچی گفته بود که این کشور به زودی طالبان را از فهرست «سازمان‌های تروریستی» خارج می‌کند.

با این‌حال، چه مقامات روسیه پیش از  این تاکید کرده بودند که طالبان اگر خواستار به رسمیت شناخته شدن هستند، باید انتظارات جامعه جهانی در رابطه به حقوق بشر را رعایت کنند. یک هفته پیش از آن  آقای پوتین نیز گفته بود که روسیه عجله‌ای برای به رسمیت شناختن دولت طالبان ندارد اما او بر ضرورت گفت‌وگو و تعامل با طالبان تاکید کرد.

مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی به مقامات ایران پیشنهاد کرده «فقط حاکمیتی را در افغانستان به رسمیت بشناسید که با انتخابات آزاد روی کار آمده باشد، راهکاری که آحاد مردم این کشور آن را قبول دارند و امنیت ملی همسایگان ازجمله جمهوری اسلامی ایران را نیز تضمین خواهد کرد.»

همچنین شماری از هنرمندان و شاعران و فرهنگیان ایرانی در مخالف با حمایت جمهوری اسلامی ایران از گروه طالبان، طی نامه‌ای حمایت خویش را از جبهه مقاومت ملی که در مقابل طالبان در پنجشیر می‌جنگند اعلان کردند.

بنابرین می توان گفت که مخالفت های افکار عامه در جمهوری اسلامی ایران از نزدیکی جمهوری اسلامی ایران با گروه طالبان، مقامت ایرانی را در قبال ابراز نظرهای شان نسبت به گروه طالبان محتاط تر ساخته است. لذاست که در طی هفته های اخیر این مقامات پیوسته از حکومت همه‌شمول در افغانستان صحبت می‌کنند.