مزاری؛ زبان مشترک ستم‎دیدگان

 

فریادهای عدالت خواهی که بیست سال پیش، از زیر خمپاره‎های آتش و بارش مرمی در غرب کابل برخاسته بود، اکنون مرزها را در نوردیده و به هر سو طنین افگنده است. در آستانۀ بیستمین سالیاد سفر کبوتر خونین بال صلح و عدالت، شهید عبدالعلی مزاری، فریادهای عدالت خواهی، برابری و حق طلبی آن پرچم دار دادخواهی، پای عدالت خواهان و صلح دوستان را از قاره‏های نو و کهن دنیا به سوی سرزمین گل‎ها، کشور هالند کشاند. مرکز فرهنگی کاتب، به پاسداشت از جانفشانی‎های جانبازان مقاومت برای همزیستی، بازخوانی اندیشۀ صلح خواهی و عدالت طلبی شهید مزاری و نیکوداشت از مقام والای تاریخ‎نگار شهیر کشور، پدر تاریخ‎نگاری معاصر علامه فیض محمد کاتب هزاره، به بهانۀ گشایش این مرکز، همایش با شکوهی را ترتیب داده بود. شهر بیفرویک، روز یکشنبه 28 مارچ 2015، میزبان جمع زیادی از چهره‎های فعال سیاسی، هنری، فرهنگی، اجتماعی و ورزشی اهل افغانستان از قاره‏های آسیا، استرالیا و اروپا بود. یار و همرزم بابه مزاری، سخنور توانا استاد عزیزالله شفق، سلطان صدا، طنین انداز فریاد عدالت خواهی داود سرخوش، دانشمند فزیک هسته‎ای، رییس شورای سراسری هزاره‎ها، داکتر طاهر شاران، داکتر عبیدالله عبید، سفیر جمهوری اسلامی افغانستان و خانم صالحه سنجر مسئول بخش فرهنگی سفارت افغانستان در کشور هالند، در جمع مهمانان ویژۀ این برنامه بودند.

ترکیب ترانه و سرود، سخنرانی و مقاله خوانی، جذابیت برنامه را برای اشتراک کنندگان چند برابر ساخته بود. برنامه با قرائت  قرآن‏کریم شروع و با  سخنرانی و سرود پایان یافت. یکی از سخنرانان  برنامه، داکتر عبیدالله عبید، سفیر و نماینده دولت افغانستان در هالند بود. او در سخنرانی خود به ویژگی‎های بارز شخصیتی شهید مزاری پرداخت. وی مزاری را یک شخصیت بی بدیل و تکرار ناپذیر در تاریخ افغانستان خواند. به باور آقای عبید، گفتمان عدالت خواهی، برابری اجتماعی و سیاسی در افغانستان، محصول مبارزات دادخواهانه شهید مزاری است. پس از دکلمه شعر زیبا در رثای بابه مزاری توسط فریبا شریفی و اجرای ترانه توسط امان یوسفی، جواد محقق یکی از چهره‎های فعال سیاسی و فرهنگی و مدیر مسئول مجلۀ اورال، سخنان خود را با پرسش علل ستم‎های رواداشته شده بالای مردم هزاره و چرایی شهادت رهبر شهید آغاز نمود. 

وحدت و همدیگر پذیری را که شهید مزاری تا پای جان برایش مقاومت نمود؛ در این برنامه می‏شد که به طور عینی مشاهده نمود. در این برنامه، تمام اشتراک کنندگان، بدور از تعلقات تباری، سیاسی و فکری، فقط برای بازخوانی اندیشۀ عدالت خواهی، صلح خواهی و هم‏دیگر پذیری حضور یافته بودند. ابراهیم سحر، یکی از کسانی بود که در این برنامه به زبان پشتو سخنرانی نمود. او با اشاره به اندیشۀ عدالت خواهی رهبر شهید، او را زبان مشترک تمام ستم‌دیدگان خواند. او گفت، ظلم رواداشته شده از سوی حکام مستبد افغانستان تنها بالای مردم هزاره نیست، بلکه تمام اقوام و اقشار اجتماعی زجر کشنده‏ای را از سوی این جباران بر دوش کشیده اند. هزاره و پشتون، تاجیک و ازبک، ترکمن و بلوچ، نورستانی و پاشایی، همه بار سنگین ستم بر دوش شان تحمیل شده است؛ درد مردم افغانستان، درد مشترک است.

اما مردم هزاره، راه پر خم و پیچ  زندگی را می‏پیماید. با گذاشتن هر گام، هر دم به سد بزرگی بر می‏خورد. شکل و شیوۀ ستم هر روز در برابر این مردم در قالب جدید آشکار می‏شود. هزاره‎ها، با پشت سر گذاشتن ستم چندین قرنه، اکنون دوباره بار سنگین ستم بردوش شان سنگینی می‏کند. اکنون، ستم عریان تنها در برابر این مردم روا داشته می‎شود. در سرزمین افغانستان، تنها مردم هزاره به علت تعلق تباری خویش به گروگان گرفته می‎شوند و به رگبار بسته می‏شوند. نسیم جعفری، از چهره‎های فعال هزاره مقیم هالند، سخنان خود را بر محور گروگان گرفته شدن سی و یک مسافر هزاره آغاز نمود. بی پروایی و سکوت حکومت افغانستان در قبال سرنوشت این مسافران دربند، هستۀ سخنرانی او را تشکیل می‏داد. به باور آقای جعفری، مردم هزاره، یکی از آسیب پذیر ترین قشر اجتماعی در افغانستان است. ستم تاریخی در برابر این مردم و اکنون بی پروایی حکومت در قبال سرنوشت زندگی و امنیت این مردم، خطر را برای هزاره ها مضاعف ساخته است. از یک سو، ظهور گروه های افراطی و بنیاد گرا در افغانستان و از سوی دیگر، تبعیض سیاسی و اجتماعی از سوی حکومت و جامعۀ پارچه پارچه افغانستان، در برابر مردم هزاره؛ زندگی را برای این طیف اجتماعی دشوار ساخته است. آقای جعفری گفت، جامعۀ جهانی، سازمان ملل متحد باید به داد مردم هزاره برسند و نگذارند که این مردم دوباره در معرض نسل کشی قرار گیرند. از یک سال به این‎سود، کشتار هدفمند و گروگان گیری مردم هزاره به طور پیشینه‎ای شایع شده است.

در ادامه برنامه، حاجی عنایت علی‎زاده، رییس مرکز فرهنگی کاتب در کشور هالند در سخنرانی خویش شهید مزاری را نماد واقعی عدالت، وحدت وصلح در کشور خواند و هم‌چنان در بخش دیگری از سخنان خویش، تلاش‎های فرهنگی شهید مزاری را در زمانحاد جهاد افغانستان بی‎بدیل خواند. به باور آقای علی‏زاده، شهید مزاری در افغانستان، تنها کسی است که در زمانی که همه باید تفنگ به دست داشتند، او مردم را به قلم زدن و کتاب خواندن تشویق می‏کرد. وی افزود، مزاری را می‏توان تنها رهبر مردمی دانست که بی‏پرده و صداقتمندانه با مردم حرف می‏زد. به باورعلی زاده شهید مزاری وحدت ملی را در کشور یک اصل میدانست. همواره در پی ایجاد وحدت و همدلی بین مردم افغانستان بود و ایجاد استحکاک و تفرقه را به هر بهانه ای دوشمنی با مردم افغانستان تلقی می نمود. علی زاده افزود مرکز فرهنگی کاتب نیز با پیروی از اندیشه وطنپرستانه شهید مزاری در پی تقویت روحیه ای همدلی وهمدیگر پذیری بوده و هیچ نوع تفرقه و تشنج را در اجتماع تایید نکرده. همیشه در مسیر تقویت برادری و همبستگی اجتماعی در بین مردم افغانستان و همه انسان ها کار و تلاش خواهد نمود. 

برنامه، کم‎کم به پایان نزدیک می‏شد. همه در انتظار سخنان یار و هم‎سنگر شهید مزاری بودند. سخنرانی اندیشمند توانای کشور، استاد عزیزالله شفق، حسن ختام محفل بود. استاد شفق، سخنرانی خود را با یک هشدار شروع کرد؛ هشداری که همه را به بیداری فرا می‏خواند. او به مردم هشدار داد که نگذارید تا شهید مزاری رهبر مرده‎ها شود؛ از او به عنوان رهبر زنده‎ها تجلیل کنید. او با اشاره تجلیل از مراسم ماه محرم گفت، متاسفانه، اکنون امام حسین، امام مرده‎ها شده است. از اهداف امام حسین، از انقلاب امام حسین از الگویی که او از خود به یادگار گذاشته است، ما برای زندگی خود استفاده نمی‏کنیم؛ ما از امام حسین فقط گریه و زاری را به ارث گرفته‏ایم. برای او می‎گرییم تا اجر ببریم و بهشت را در دنیای دیگر از آن خود نماییم. وی هم‎چنان افزود، من اطمینان می‎دهم، دینی که در این دنیا بدرد نخورد، در آخرت هم بدرد نمی‏خورد. 

آقای شفق، در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اندیشۀ برابری خواهانۀ رهبر شهید، خطاب به زنان گفت، من به عنوان نمایندۀ مردها از شما معذرت می‏خواهم. به باور آقای شفق، مردان جامعۀ ما هیچ‎گاهی نتوانسته اند که حقوق زنان را مراعات نمایند. آن‎ها در یک نابرابری بزرگ اجتماعی به سر می‏برند. تا هنوز ستم بزرگ در برابر زنان روا داشته‎ می‏شود. زنان افغانستان، از حقوق اجتماعی، مدنی و سیاسی خویش محروم اند. وی خطاب به مردان گفت، در افغانستان، شهید مزاری در شرایط حاد اجتماعی، در زمانی که از هر سو مرمی می‏بارید، او خواهان برگزاری انتخابات و اشتراک تمامی اقشار اجتماعی در تصمیم گیری‏های بزرگ سیاسی کشوری بود؛ مزاری می‏گفت که این انسانی نیست زنان از حق رای و تعیین سرنوشت خود محروم باشند.

بخش دیگری از سخنان آقای شفق را وضعیت سیاسی کشور تشکیل می‏داد. افغانستان در وضعیت بدی سیاسی قرار دارد. شکاف‏های قومی، تبعیض‎های اجتماعی و سیاسی ناشی از همین سیاست بدی است که در کشور شکل گرفته است. به گفتۀ آقای شفق، شهید مزاری یک گفتمان جدید سیاسی را در افغانستان به راه انداخت؛ با پیگری گفتمان خلق شدۀ مزاری می‏توان از این چالش‎ها عبور کرد. به باور استاد شفق، شهید مزاری، حیثیت تاریخی مردم ما است، شناخت ما با شناخت مزاری ممکن است. وقتی که مزاری به طور درست، شناخته و شناسانده نشود، ما خود نیز ناشناخته باقی خواهیم ماند.

برای عکسهای بیشتر ازین گزارش، به آلبوم  گزارش-سالیاد-بابه-مزاری-به-روایت-تصویر سر بزنید.