جلریز؛حقیقت مرگی که در ارگ ماند

رویداد جلریز یکی از فاجعه های بزرگ امنیتی در کشور است. اما با گذشت هر روز به زوایای تاریک این فاجعه افزوده می شود. در این رویداد، پس از چهل ساعت نبرد سهمگین با مخالفين، حدود سی سرباز محلی که همه به یک تبار قومی متعلق بودند به کام مرگ فرو رفتند. بر خلاف دیگر رویدادها، رییس جمهور و دیگر مقامات مسئول، نخست در برابر این رویداد، سکوت اختیار نموده بودند. اما پس از اعتراض های همگانی، رییس جمهور مجبور می شود که در برابر این رویداد موضع اختیار نماید. رییس جمهور، کشته شدن و برخورد وحشتناک مخالفين را در برابر پیکرهای بی جان سربازان، یک جنایت جنگی تلقی نمود. پس از آن، یک کمیسیون حقیقت تشکیل داد و به محل حادثه فرستاد.

کمیسیون حقیقت یاب رویداد جلریز اگر چند با تاخیر به کار خود آغاز نمود اما سرانجام پرونده تحقیقات خود را به دفتر ریاست جمهوری بالای میز رییس جمهور رساند. کار، تا به اینجای خود، خوب یا بد انجام شد. اکنون از تحویل دهی این پرونده به دفتر ریاست جمهوری، چندین روز می گذرد و این پرونده در لای دیگر کاغذهای دفتر رییس جمهور در یک بی سرنوشتی به سر می برد. این که کمیسیون حقیقت یاب رویداد جلریز، چی حقیقتی را پیدا کرده است و کدام حقایقی را به درون این پرونده درج کرده است تا هنوز نکته ای از آن به طور رسمی برملا نشده است. اما از قراین و شواهد بر می آید که پای برخی از مقامات بلند رتبۀ امنیتی کابل و ولایت میدان وردک، نسبت به آنچه که غفلت وظیفوی خوانده می شود، در این رویداد به پیش کشیده شده است. با تحویل دادن پرونده تحقیقاتی؛ شاید تا اندازه ای گوشه هایی تاریکی از حقیقت مرگ سربازان جلریز روشن ساخته شده باشد. اما این که اکنون این حقیقت چرا در پشت دروازه های ارگ محبوس مانده است و از دروازۀ ارگ بیرون شده نمی تواند شک و تردیدهایی را در میان مردم خلق نموده است. با این حال، پرسش هایی در ذهن مردم در این قبال در برابر رییس جمهور به میان آمده است.

1. چی حقیقت تلخ در درون این فاجعه نهفته است که رییس جمهور از افشای آن ترس دارد و سرباز می زند؟ آیا این حقیقت همان چیزی است که توطئۀ اي در مرگ سربازان پنداشته می شد؟ اگر چنین نیست، چرا حقیقتی که در این پرونده نهفته است بر ملا نمی شود تا مردم نيز حقیقت آگاه شوند. چنین سکوت به تردید مردم افزوده است و گمان هایی را که مردم در نقش افراد وابسته به ارگ در خلق این رویداد داشتند، به یقین نزدیک می کند. این رویداد پس از آن دامن اعتراضات را گسترده ساخت که برخي مقامات حكومت در برابر رویدادهایی که در کشور اتفاق می افتد، سیاست دو پهلو را به پیش گرفت. در این رویداد که قربانیان همه از يك قوم بودند، رییس جمهور در برابر آن سکوت اختیار نمود، بر خلاف دیگر قربانیان نیروهای امنیتی کشور، از خانواده های این رویداد دلداری نکرد و حتا در زمان تشییع پیکرهای این سربازان نه رییس جمهور و نه رییس اجرائیه، شرکت نداشتند. هم چنان نزدیک ترین افراد وابسته به ارگ نه تنها که با خانواده های قربانیان همدردی نکردند بلکه به توطئه و توجیه این فاجعه پرداختند.

2. آیا رییس جمهور در امر تطبیق قانون در برابر زورمندان از خود عجز نشان می دهد؟ در این مسئله سرنوشت قانون چی می شود؟ اگر رییس جمهور از افشای حقیقت سر باز زند به بی باوری مردم نسبت به قانون، قانونمندی و اجرای قانون می افزاید. اگر شخص اول کشور نسبت به قانون و اجرای آن بی اعتنا باشد، دامنۀ قانون گریزی در میان شهروندان شایع تر می شود. علاوه برآن، چنین تصور بر می آید که قانون صرف برای افراد کمزور و بدون پشتوانه است و اشخاص با نفوذ و قدرتمند از تطبیق قانون معاف اند.

3. حكومت با چنين رويكردي، خود با ایجاد ناامنی به اختلافات درون قومی می افزاید؟ رویداد جلریز با ویژگی هایی که به خود اختصاص داده است شکاف های را در میان سیاست مداران و شماري از مردم برجسته ساخت. رویداد جلریز از آن جهت قابل تامل و تاسف بار است که سربازان به طور آشکارا بخاطر هویت قومی شان کشته شدند؛ پاسگاه هایی که در آن سربازان غیر هزاره مستقر بودند بدون جنگ میدان را برای مخالفين رها ساختند و حتا با همکاری مخالفين بالای همکاران خود حمله کردند.

واقعیت تلخ این است که سربازان در جلریز با کمترین امکانات دست داشته تا پای جان در برابر دشمن رزمیدند. همسنگران و هم رزمان این سربازان نه تنها نظاره گر این فاجعه بودند بلکه بر اساس شواهد عینی، خود در خلق این فاجعه سهم گرفتند. اکنون که کمیسیون حقیقت یاب، پرونده حقایق این رویداد را تشکیل داده است و برای رییس جمهور واگذار نموده است، رییس جمهور را در برابر یک آزمون قرار داده است. رییس جمهور در این آزمون میان مسئولیت پذیری و مسئولیت گریزی قرار گرفته است. گذشته از این که کمیسیون حقیقت یاب به چه اندازه ای به حقیقت دست یافته است و یک پرونده حقیقی و واقعی را در مورد این رویداد تشکیل داده است، اکنون اذهان عمومی متوجه برخورد صادقانه رییس جمهور در برابر این پرونده است