مشكلات پسا فراغت ...
از آنجايي كه راهيابي و سپري نمودن امتحان كانكور در دانشگاههاي دولتي كاري بسا دشوار ، و رؤيايي براي دانش آموزان مي باشد ، تعدادي از دانش آموزان خوش شانس بعد از گذراندن آزمون كانكور وارد دانشگاههاي دولتي مي شوند و جمعيت كثيري بي نتيجه مي مانند . آنهايي كه با اخذ نمره كاميابي دروازه هاي دانشگاه دولتي به رويشان گشوده مي شود از وضعيت موجود رضايت نشان نمي دهند ، به باور آنان دامن زدن به مسائل قومي و تعصبات ، پايين بودن سطح علمي استادان ، نبود مواد آموزشي به روز و مطابق با معيارهاي جهاني از مشكلاتي است كه در طول چهار سال گريبان گير محصلان مي شود . هم زمان با فرا رسيدن سال تحصيلي جديد بينر ها و لوايح تبليغاتي دانشگاهها و مؤسسات خصوصي فضاي شهر را اشغال و توجه دانش دوستان را به خود جلب مي كند . اما نا گفته نماند هر چند زمينه ورود به دانشگاه هاي خصوصي به مراتب آسانتر و راحت از دانشگاه هاي دولتي است اما پرداخت هزينه چهار سال تحصيل آن هم در كشور افغانستان ، از مشكلاتي است كه عده اي از دانشجويان با آن دست و پنجه نرم مي كنند .فقر حاكم در خانواده ها باعث ميشود بسیاری از دانشجويان در جریان تحصیل نتوانند به مواد درسی و استادان خوب دسترسی داشته باشند. کمتر دانشجويي را میتوان سراغ داشت که در هنگام تحصيل از کمبود بودجه و نبود استادان مسلکی رنج نبرد.
اکثر دانشجويان افغان بیش از آنكه که به درس و تحصيل فکر كنند ، مجبورند به مسایل مالی خانواده و پيدا كردن لقمه ناني به خاطر فرار از گرسنگي و مرگ بيانديشند . با آن هم دانشجويان حاضرند به خاطر پيشرفت و ترقي كشور تمام مشكلات را به جان بخرند. اما آنچه كه به عنوان نكته اصلي بايد به آن اشاره شود مشكلات پسا فراغت مي باشد . نسل جوان وتحصیل کرده کشور پایان دوران تحصیل شان آغاز یک دوره ی تازه از مشکلات و رنج های زندگی است. نسل فارغ التحصیل از مراکز آکادمیک و علمی برای کاریابی با موانع و مشکلات فراون روبرو اند و دغدغه اصلي آنان داشتن شغل مناسب است كه اين موانع و مشكلات عبارتند از :
وجود ميزان بالاي فساد در ادارت دولتي ؛ سبب مي شود جواناني كه انگيزه ، تخصص و ظرفيت لازم را دارند بيكار بمانند و عده اي افراد كم سواد يا بي سواد به دليل داشتن روابط فاميلي و از طريق واسطه به كار گماشته شوند؛ بناً فارغان دانشگاهها در زمان تحصیل و پس از آن به جای اینکه به بالابردن ظرفیتهایشان فکر کنند، به دنبال واسطه میروند و به یافتن واسطه فکر میکنند. اين امر خود به خود باعث صعود گراف بيكاري در كشور مي شود .
بحران بيكاري و نگراني پيداكردن شغل ؛به مرور زمان سبب مي شود نسل جديد نسبت به درس و تحصيل كم انگيزه گرديده و كم كم معارف و تحصيلات عالي دوباره در ميان خانواده ها و جامعه از رونق بيافتد و افت تحصيلي را به دنبال داشته باشد. از ميان هزاران فارغ التحصيلي كه همه ساله فارغ مي شوند، تعداد اندك آنان درادارات دولتي وغيردولتي جذب شده و بقيه به اردوي بيكاران مي پيوندند.
نداشتن تجربه كاري ؛ نيز به عنوان نگراني فارغان مي باشد ، فارغان به محض اينكه فرم درخواستي كار را دريافت مي كنند اولين پرسشي كه از آنان ميشود ، داشتن سابقهكاري است . تا زماني كه در ادارات جوانان به وظيفه گماشته نشوند چگونه مي توان ادعاي داشتن تجربه كاري را از آنان نمود ؟!
نبود امنيت ؛ يك روز ، يا بيشتر از يك روز در هفته ما شاهد انفجار و انتحار در شهر هستيم اين امر باعث نگراني و پريشاني خاطر خانواده ها شده و كمتر خانواده اي حاضر به كار كردن دختر جوانش در دفاتر مي شود ، هم چنان افزايش خشونت ها انگيزه كار و فعاليت را از دختران و زنان تحصيل كرده گرفته است و عده اي فضاي امن خانه را بر كار كردن در دفتر و اداره اي كه متضمن تامين امنيت آنان نيست را ترجيح مي دهند.
ضعف مديريت ساختاري مي تواند تاثير مستقيمي بر اشتغال جوانان تحصيل كرده داشته باشد. دولت در زمينه اشتغال زايي كمتر اقدام مثبتي كرده است. بعضي از افراد بي سواد كه از دوران تشكيل حكومت موقت به دليل نبود نيروي كار متخصص در ادارات موظف شده بودند ، هم چنان مشغول كار هستند . هر چند دولت با همكاري هاي جامعه جهاني در زمينه هاي ، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كوشش هاي لازم را نموده است اما اندك تغييري در ساختار تشكيلاتي دفاتر و ادارات صورت نگرفته و تفاوتي در ظرفيت كاري به وجود نيامده است.
بنابراين سازماندهي درست، برداشتن گام های عملی و برنامه ریزی هوشمندانه، توجه به نيروي كار متخصص و مسئول ، فعال سازي فابريكه ها و كارخانه هاي توليدي ، بالا بردن ظرفيت ها در ادارات ، ايجاد زمينه ها و فرصت هاي شغلي ، محو و ريشه كن ساختن فساد اداري ، تامين امنيت سرتا سري ،تاكيد بر بالا بردن كيفيت آموزشي در مكاتب و دانشگاهها اعم از خصوصي و دولتي، از جمله راهکارهایی است که می تواند ضمن استفاده از ظرفیت های نیروی جوان و فراهم کردن آسایش و رفاه، كشور را در جهت رشد و تعالی کمک کند.زيرا جوانان نيروي فعال و مستعدي هستند كه مي توانند نقش موثر و مفيد در توسعه كشور داشته باشند.
